Uitleg van het element 'penalty' in ChatGPT voor beginners
Wanneer je ChatGPT gebruikt, merk je al snel dat het model ontzettend veelzijdig is. Het kan schrijven, brainstormen, samenvatten en nog veel meer. Maar wist je dat je invloed hebt op hoe gevarieerd en origineel de antwoorden zijn? Twee instellingen die daarbij een grote rol spelen, zijn de presence penalty en de frequency penalty. In deze blog leg ik in simpele taal uit wat ze doen en hoe je ze kunt gebruiken.
Wat doet de Presence Penalty?
De presence penalty helpt je om te voorkomen dat ChatGPT steeds hetzelfde onderwerp opnieuw introduceert. Het model wordt als het ware uitgedaagd om nieuwe ideeën of onderwerpen te bedenken in plaats van telkens in hetzelfde cirkeltje te blijven ronddraaien.
Hoe werkt het?
Als de presence penalty laag staat (bijvoorbeeld op 0), voelt het model zich vrij om vaker terug te komen op onderwerpen die al genoemd zijn. Dit is prima als je consistent wilt blijven, bijvoorbeeld in een technische tekst. Bij een hoge waarde (bijvoorbeeld 1.5) zal ChatGPT actief proberen om nieuwe onderwerpen aan te snijden. Dit is ideaal voor creatieve taken, zoals het bedenken van nieuwe ideeën of het schrijven van een brainstorm.
Bijvoorbeeld:
Je vraagt: “Geef ideeën voor een kinderfeestje. Presence_penalty = ...”
- Met een lage presence penalty (0) geeft het model meerdere themafeestjes, zoals piraten, prinsessen en superhelden, maar blijft vaak binnen hetzelfde thema.
- Met een hoge presence penalty (1.5) gaat het model verder denken en noemt originele ideeën, zoals een speurtocht, een bakwedstrijd of een natuurwandeling.
Met een hogere presence penalty voorkom je dus herhaling in de onderwerpen en krijg je meer variatie in je tekst.
Wat doet de Frequency Penalty?
De frequency penalty voorkomt dat ChatGPT dezelfde woorden of zinnen te vaak herhaalt. Waar de presence penalty zich richt op onderwerpen, focust de frequency penalty op het specifieke taalgebruik.
Hoe werkt het?
Bij een lage waarde (bijvoorbeeld 0) mag het model gerust woorden of zinnen herhalen. Dit kan nuttig zijn in situaties waarin consistentie belangrijk is, zoals bij een lijst van instructies of een technische uitleg. Bij een hogere waarde (bijvoorbeeld 1.0) wordt het model aangespoord om alternatieven te bedenken. Hierdoor wordt de tekst gevarieerder en vermijd je storende herhaling.
Bijvoorbeeld:
Je vraagt: “Beschrijf een zomerdag. Frequence_penalty = ...”
- Met een lage presence penalty (0) geeft ChatGPT terug: “De zon schijnt. De zon maakt de lucht blauw. De zon verwarmt alles.”
- Met een hoge presence penalty (0) geeft ChatGPT terug: “De zon straalt helder. Het warme licht kleurt de lucht blauw. Alles voelt warm en zomers aan.”
Door een hogere frequency penalty toe te passen, krijg je teksten die rijker aan taal en diverser in woordkeuze zijn.
Wanneer gebruik je deze instellingen?
Presence Penalty:
- Gebruik een hoge waarde als je nieuwe ideeën of onderwerpen wilt ontdekken.
- Gebruik een lage waarde als je consistentie en focus op één onderwerp belangrijk vindt.
Frequency Penalty:
- Gebruik een hoge waarde als je gevarieerd taalgebruik wilt.
- Gebruik een lage waarde als je bijvoorbeeld technische, herhalende teksten schrijft.
Hoe pas je dit toe?
Wanneer je brainstormen over ideeën voor een marketingcampagne:
- Zet de presence penalty hoger (bijvoorbeeld 1.5) om originele invalshoeken te krijgen.
- Zet de frequency penalty ook iets hoger (bijvoorbeeld 1.0) zodat de teksten gevarieerder worden en niet steeds dezelfde woorden terugkomen.
Voor een technische handleiding, waarin consistentie belangrijk is:
- Zet de presence penalty laag (bijvoorbeeld 0) zodat het model bij het onderwerp blijft.
- Zet de frequency penalty laag (bijvoorbeeld 0) om herhaling van belangrijke termen toe te staan.
Heb je zelf al geëxperimenteerd met deze instellingen? Probeer het eens en ontdek wat er gebeurt!



